Waarom je zonder verdriet niet gelukkig kan zijn

Al een tijdje begeleid ik haar in verband met somberheid. Ik heb haar leren kennen als een timide vrouw. Ze maakt weinig oogcontact en zit vaak wat in elkaar gedoken, of met haar handen voor haar mond. De vorige keer heb ik haar gevraagd of ze samen met haar partner wil komen. Ik realiseer me dat dit spannend is voor haar. Het liefst houdt ze haar gevoelens voor zichzelf, diep weggestopt.

Ze blijkt samen met haar man te zijn gekomen. Ik zie hoe ze nog wat meer in zichzelf gedoken is dit keer. ‘Hoe vind je het, dat je man nu mee is?’, vraag ik haar. ‘Spannend’, antwoordt ze bijna op fluisterende toon, terwijl haar ogen op de grond gericht zijn. Ze lijkt jonger dan ze werkelijk is. Hij kijkt wat verbaasd. Tijdens het gesprek wordt hem meer duidelijk hoe lastig het voor haar is om iets van haar kwetsbaarheid te delen.

Hij zegt half tegen haar, half tegen mij: ‘ik wil haar graag helpen, maar ik weet soms niet wat ik moet doen. Ik merk dat ze zich terugtrekt. En ik mis de sprankelende vrouw die ze kan zijn, de vrouw waar ik verliefd op werd.’

‘Herken je dat?’ vraag ik haar, ‘Dat je je thuis terugtrekt? Uit contact gaat?’ ‘Ja’, zegt ze weer op die zachte toon. ‘En hoor je ook, dat hij je graag wil helpen?’ vraag ik verder. Ze blijft afwezig naar de grond staren.

‘Het is een grote klus voor je om aan te nemen dat er iemand voor je wil zijn, klopt dat?’ Haar tranen rollen als vertraagd langs haar wangen, en zachtjes hoor ik een ‘ja’ die ze nog half lijkt in te slikken. Verdrietige gebeurtenissen uit haar jeugd hebben haar het gevoel gegeven dat ze er niet mag zijn. Het masker, wat ze hier laat zien en soms voorzichtig ook wat laat zakken, heeft haar in haar verleden zo beschermd. Het hield haar weg van de plek waar het zo vreselijk pijn doet. En die dekmantel houdt haar nu ook weg van het voelen van blijdschap en geluk. Voelen dat je er mag zijn is heel moeilijk, wanneer je dat zo jong hebt moeten missen. Het leven aannemen zoals jij het gekregen hebt, met alles wat er was. Dus ook de pijn en het verdriet.

Je kan nou eenmaal niet over je gevoelswereld zeggen: de negatieve emoties verkies ik niet te voelen, de positieve wel. Als je de negatieve emoties wegstopt, dan zul je ook minder vreugde ervaren.

‘Als ik naar je kijk, dan lijkt het of je bijna wil verdwijnen, zo klein maak je jezelf. Het is dan voor de ander (in dit geval haar partner) best een grote stap om toenadering te zoeken. Want je lijf lijkt te zeggen: ‘kom maar niet dichterbij’.’ Die houding heeft je heel lang beschermd. Je betaalde echter ook een grote prijs. En volgens mij ben je nu gaan voelen, wat het je kost’.

‘Ik ben bang voor wat er komt als de deksel van de put gaat. Bang dat ik niet meer stop met huilen. Maar ik merk dat het hier al gebeurt’, zegt ze en ze kijkt me voor het eerst in dit gesprek echt aan. Ik bespeur iets van opluchting bij haar.

‘Met de deksel op een kiertje, komt er ook weer een klein beetje licht naar binnen.’, zeg ik nu ze me aankijkt. Door haar tranen heen, ontvang ik een voorzichtige maar oprechte glimlach.